Lâvtacı Hristo ( ? -1914)

Bu Rum asıllı sanatkarın asıl adı Hristaki Kiryazis’tir; doğum tarihi bilinmiyor. Lavtacı Civan ve Andon kardeşlerin en küçüğüdür. Bu üçlü çalışma sistemi içinde yetişti. Kabasaz takımlarında çalar, aynı zamanda hanendelik yapardı. Batı ve hamparsum notalarını iyi bilirdi. Ruşen Kam; “…XIX. Yüzyılda yaşamış başarılı bir şarkı bestekarıdır. Vasil, Hristo, Andon, Civan köçekçe çalmakta ustalıklarıyla ün yapmışlardı. Bugün bu çeşit eserleri çalmaya mahsus yay ve mızrap tekniği onlarla birlikte kaybolup gitmiştir” diyor.

Hristo Efendi bir bestekar olarak da başarılıdır; güzel eserler bestelemiş; Ahmed Mithat Efendi’nin “Zeybekler” adındaki eserini operet haline getirmiştir. Eserleri arasında bulunan “Çalıma bak efede”, “Bıçak düşmez elinden”, “Karşıyaka da İzmir’in gülü” gibi şarkıları bu operet için hazırlanmıştır. Şarkı repertuarımızda otuz iki eseri bulunuyor. Şevkefza makamından “Cihan leyl ü nehar ağlar”, segah makamından “Suy-i Kağıthane’de Mecnun misal”, kürdilihicazkar makamından “Gidelim Göksu’ya bir alem-i ab eyleyelim”, suzinak makamından “Ey nice dağlar başında böyle efgan edeyim” güfteli eserleri seçkin birer örnek teşkil eder.

Bu üç kardeşin yanında yetişen ve onlara bir minnet borcu ile bağlı olan Kemençeci Vasil, ölünceye kadar Hristo’yu da yanından ayırmadı. Vasil’in 1907 yılında ölümünden sonra, büyük bir yoksulluk içinde kalan Hristo, ailevi sebeplerin de eklenmesiyle 1914 yılında evinin penceresinden atlayarak intihar etti.

Dr.M.Nazmi Özalp-Türk Musikisi Tarihi kitabından alınmıştır.

Hicaz-Şevkinle hayâlinle olur neş’e bedidâr

Hicaz-Turra’i müşgü gam’ı çeşmanı sünbülden güzel

Hüseyni-Ah ile gönül hacle-i dildare dayansın

Hüzzam-Bana bir kerre yan baktı

Isfahan-Düştün elemi aşka gönül dağları aştın

Isfahan-Hem demiydi gülşeninde bülbülün

Karcığar-Çektim cefasın hayli zamandır

Karcığar-Elimdeyken senin gül-pembe destin

Karcığar-Feyz bahş-i cân iken

Karcığar-Hemişe rencü gamdan lezzet aldım

Kürdilihicazkâr-Gidelim Göksu’ya bir âlemi âb eyleyelim