Lâvtacı Hristo ( ? -1914)

Bu Rum asıllı sanatkarın asıl adı Hristaki Kiryazis’tir; doğum tarihi bilinmiyor. Lavtacı Civan ve Andon kardeşlerin en küçüğüdür. Bu üçlü çalışma sistemi içinde yetişti. Kabasaz takımlarında çalar, aynı zamanda hanendelik yapardı. Batı ve hamparsum notalarını iyi bilirdi. Ruşen Kam; “…XIX. Yüzyılda yaşamış başarılı bir şarkı bestekarıdır. Vasil, Hristo, Andon, Civan köçekçe çalmakta ustalıklarıyla ün yapmışlardı. Bugün bu çeşit eserleri çalmaya mahsus yay ve mızrap tekniği onlarla birlikte kaybolup gitmiştir” diyor.

Hristo Efendi bir bestekar olarak da başarılıdır; güzel eserler bestelemiş; Ahmed Mithat Efendi’nin “Zeybekler” adındaki eserini operet haline getirmiştir. Eserleri arasında bulunan “Çalıma bak efede”, “Bıçak düşmez elinden”, “Karşıyaka da İzmir’in gülü” gibi şarkıları bu operet için hazırlanmıştır. Şarkı repertuarımızda otuz iki eseri bulunuyor. Şevkefza makamından “Cihan leyl ü nehar ağlar”, segah makamından “Suy-i Kağıthane’de Mecnun misal”, kürdilihicazkar makamından “Gidelim Göksu’ya bir alem-i ab eyleyelim”, suzinak makamından “Ey nice dağlar başında böyle efgan edeyim” güfteli eserleri seçkin birer örnek teşkil eder.

Bu üç kardeşin yanında yetişen ve onlara bir minnet borcu ile bağlı olan Kemençeci Vasil, ölünceye kadar Hristo’yu da yanından ayırmadı. Vasil’in 1907 yılında ölümünden sonra, büyük bir yoksulluk içinde kalan Hristo, ailevi sebeplerin de eklenmesiyle 1914 yılında evinin penceresinden atlayarak intihar etti.

Dr.M.Nazmi Özalp-Türk Musikisi Tarihi kitabından alınmıştır.

Karcigar Elimdeyken Senin Gul Penbe Destin

Suzinak Ey Nice Daglar Basinda

Karcigar Hemise Renci Gamdan Lezzet Aldim

Hicaz Sevkinle Hayalinle Olur Nese Bedidar

Hicaz Turri Musgu Gami Cesmani Sunbulden Guzel

Rast Bahtiyarim Son Demimde Atesi Can Olmasa

Kurdilihicazkar Gidelim Goksu Ya Bir Alemi Ab Eyleyelim

Ussak Gunden Gune Hal Olmada Askinla Diger Gun

Sevkefza Cihan Leylu Nehar Aglar Benim Cun

Karcigar Cektim Cefasin Hayli Zamandir

Sabazemzeme Bir Danesin Su Alemde

Mahur Bakin Su Kiza Ne Kadar Bulend

Isfahan Hem Demiydi Gulseninde Bulbulun

Segah Suyi Kagithane De Mecnun Misal

Huzzam Bana Bir Kerre Yan Bakti

Rast Calima Bak Efede

Karcigar Feyz Bahsi Can Iken

Huseyni Ah Eyle Gonul Haclei Dildare Dayansin

Suzinak Gorunce Gerdeninde Cifte Hali

Tahir Efem Simdi Eller Sozune Kandi

Isfahan Dustun Elemi Aska Gonul Daglar Astin

Kurdilihicazkar Karsiyaka Da Izmir In Gulu