Ebu Bekir Ağa (1685-1779)

28.06.2017

4.521

Ebu Bekir Ağa 1685 yılında İstanbul’un Eyub semtinde doğdu. Adından değişik yerlerde Eyyubi Bekir Ağa, Enderun’dan yetiştiği için Ebu Bekir Çavuş, hacca gittiği için Seyyid Ebu Bekir Ağa gibi isimlerle anılır. Musikiye gösterdiği istidattan dolayı çok genç yaşında “Çavuş Mülazımı” olarak Enderun’un “Kiler Odası”na alındı. Düzenli bir musiki eğitimi gördü ve bu sanatın bilimsel yönüne eğildi. Önce kuvvetli bir hanende, sonra değerli bir bestekar olarak Sultan III.Ahmed ve Sultan I.Mahmud’un takdirini kazandı. Padişahların huzurunda yapılan “Küme Fasılları”nda uzun yıllar başhanende olarak çalıştı. Özellikle ünü I.Mahmud döneminde yaygınlaştı. Bu sıralarda hacca gitti. Lale Devri’nin yeni bir sanat anlayışının hür havası içinde yetişen bu zarif bestekar 1799 yılında İstanbul’da öldü.Hayatı hakkında bildiklerimiz hemen hemen bu bilgilerden ibarettir.

“Bir bestekar olarak bize kadar gelmiş olan klasik şekildeki eserlerinde yaşadığı devrin havasına uygun, şen ve şuh bir içliliğin, bir lirizmin çok renkli ve tatlı sesler halindeki ifadesi vardır. Lale Devri’nin (şiir-ruh-ses) renkleriyle örülmüş güzel eserler bırakmıştır. “Esad Efendi’nin vermiş olduğu rakamlarla eski yazma mecmualarda tespit edilen eserlerinin sayısı dört yüze ulaşır. Bilinen eserleri dikkate alınacak olursa hayli eserinin unutulmuş olduğu görülür. Kaybolan eserlerinin içinde en büyüğü Kara İsmail Ağa, İbrahim Çavuş, Ali Paşa ve Tab’i Mustafa Efendi ile ortaklaşa bestelediği buselik aşiran makamındaki Kar’dır. Bekir Ağa’nın dini musiki ile ilgili bir eserine rastlanmamıştır. Bestelerinin tümü yaşadığı çağın gereğine uygun olarak hepsi büyük formda eserlerdir. Türk Sanat Musikisi repertuarımızda 1 Kar, 14 Beste, 13 Ağır Semai, 14 Yürük Semai’si bulunuyor.

Ebu Bekir Ağa musikimizin bilimsel yönü ile de uğraşarak, Şeyhülislam Esad Efendi’nin verdiği bilgiye göre, bir “Edvar” kitabı yazdı; ancak bu kitap ele geçmemiştir. El yazısı ile yazmış olduğu bir güfte mecmuasında kendi eserlerinin de sözlerini vermiştir.

Dr.M.Nazmi Özalp-Türk Musikisi Tarihi kitabından alınmıştır.

Besteisfahan Bir Elif Cekdi Yine Sineme Canan Bu Gece

Yegah Zulfun Hevesi Gonlumu Sevdaya Dusurdu

Yegah Lalilnden O Suhunki Her Esrar Sorulmaz

Nuhuft Mest Itti Musk Odu Bir Kakuli Hosbu

Ussak Ne Dem Ki Husnune Ol Mehvesin Nazar Ideriz

Mustear O Nevreside Nihalim Ne Servu Kamet Olur

Huseyni Canim Yerine Geldi Cananimi Gordum

Huzzam Ol Lale Ruhun Tarhi Gulistani Guzeldir

Mahur Bir Afeti Meh Peyker Ile Nuktelerim Var

Evc Hicran Sebi Tari Ma Nedared

Evc Geldi Cevher Tigi Ates Barina Ayineden