Kaptanizâde Ali Rıza Bey (1881-1934)

29.06.2017

3.909

Ali Rıza Bey 1881 yılında İstanbul’da doğdu. Babası Mehmed Bey Mecidiye zirhlısının süvarisi olduğu için “Kaptanizade” sıfatı ile tanınmıştır. Orta öğreniminden sonra İstanbul gümriik idaresinde ii hayatına atıldı. Bir müddet sonra memuriyetten ayrılarak Galata’da gümrük komisyonculuğu yaptı. 8 Haziran 1923 tarihinde Cabir Vada’nm kızı Hikmet hamımla evlendi. On dört yaşında kanun çalarak musiki çalışmalarına başladı. Bu yüz-den musiki çevrelerinde “Kanuni Rıza Bey” olarak tanınmıştır. Musiki bilgisini çeşitli yönlerden kendi gayreti ile elde etti. Daha sonra piyano çalmasını öğrendi, “İstanbul Opereti”nin kurucularındandır. 1932 yılında Kanlıca’da kurulan “Musiki Ocağı”na şefliğini yaptı. Arkadaşları ile 6 Kasım 1933 tarihinde “Karagözü Sevenler Cemiyeti”ni kurdu. Çagdaşı olan ünlü sanatkarlarla konak ve yalılarda uOrtaoyunu”na. çıkardı. Ayrıca bestelediği “Macun Hokkası” operetinde Akif, İstanbul Efendisi operetinde “Karamanh Bakkal” rollerini bizzat oynadı. Ortaoyunu ile Karagöz’ü geleneksel incelikleriyle bilirdi.

Bunların dışında şarkı formunda eserler de besteledi. Nihavend makamında besteledigi “Issız gecede ben yine hicranı düşündüm” güfteli şarkısı ilk eserdir. Eserlerinin bazıları güzel olmakla beraber genellikle yeni bir anlayışın izlerini taşır. Macun Hokkası, İstanbul Efendisi, Çapkın Süleyman, Kayseri Gülleri, Fettan Kız başlıca operetleridir. Zavallı Aşk, §ehit Kızı, Akşamın Garipliği adındaki eserleri armonize edilmiştir. Hem bestekar hem de oyuncu olan Ali Rıza Bey’in eserlerinin toplami 95’i bulur. Marşlar da bestelemiştir.

O zamanki valinin daveti üzerine Balıkesir’e gitmiş. başanlı konserler vermiş, daha sonra Edremit’e geçmiş, 16 Şubat 1934 tarihinde oteldeki odasında o gece vefat etmiştir. Ölümü ertesi günü farkedilerek kalabalık bir toplulukla kılınan namazdan sonra Edremit’in Köycük Mezarlığı’nda toprağa verilmiştir.
Dr.M.Nazmi Özalp-Türk Musikisi Tarihi Kitabından alınmıştır.

Karcigar Zevk Alemidir Derdü Gami Anmayalim

Hicaz Egilmez Basin Gibi Gokler Bulutlu Efem

Kurdilihicazkar Her Tel Saci Bir Ter Dudagin Degdigi Yerdir

Segah Seni Andikca Uzulsemde Yine

Acemdurdi Sen Durup Bakdinda Bir An Sanki Can Verdin Bana

Ferahfeza Sevmisken Seni Ruhum Sevgimi Anlatmadim

Nihavend Aksami Suzme Deniz Renginden Gozum Yandi

Sedaraban Gonlumun Cicegi Uctu Gulde Mana Kalmadi

Acemasiran Capkin Bebegim

Huzzam Hasta Kalbimde Yanan Derdi Nicin Anlamadin

Acemasiran Hicranin Olumdur Vuslatin

Acemkurdi Leylolur Ki Huznisinde Her Nefes Bir Ah Olur