Derviş Ali Şurugani ( ? -1714)
Ali Şirugani İstanbul’lu olup sarayın helvaçıbaşı Ahmed Ağa’nın oğludur. Eski kaynaklarda “Sahib-i Beste Dede” olarak tanındığı kayıtlıdır (Hadikatü’l-Cevami: s.176). Hayatı hakkında geniş bilgimiz yok. Sadeddin Nushet Ergun’un verdiği bilgiye göre genç yaşında tasavvufa merak ederek Şehremini’deki Halveti Tekkesi’ne derviş olarak girdi. Uzun yıllar bu dergâhta çalıştıktan sonra aynı tekkede şeyhliğe getirildi. Esad Efendi onun hakkında pek kısa bilgi verir. Ortalama seksen yıl ömür sürdükten sonra 1714 yılında vefat
ederek aynı tekkenin mezarlığına defnedildi.
XVII.yüzyılın güçlü bestekârlarındandır. Öğrenim hayatı ve mûsiki sanatındaki hocasını bilmiyoruz. Sultan IV.Mehmed döneminde yetişti, üne kavuştu, büyük bir mutasavvıf ve mûsiki ustası olarak çok öğrenci yetiştirdi. Esat Efendi sesinin, okuyuş uslûbunun, konuşma dilinin çok güzel olduğunu belirtir. Bu din ve sanat adamından Beliğ ile Nayi Osman Dede de şitayişkâr cümlelerle söz eder. Bestekârlıktaki kudretini Hâfız Post ile bir tutar. Eski belgelerde adından ve eserlerinden söz edilirken “Dede, Derviş Ali, Derviş Ali Şirugani, Ali Dede, Derviş Ali Sinani, Şeyh Ali Sinani Halveti” gibi isimlerle anılır. Bundan da “Sinani” tekkesine mensup olduğu anlamı çıkartılabilir. Hâfız Post Mecmuası’nda “Derviş Ali” adı geçer. Adının “Dede” olarak kaydedilmesinden eserleri Hamami-zâde İsmail Dede’nin eserleri ile karıştırılmıştır. Bu yanlışlığı önlemek için “Atik (eski) Dede” denmiştir. Bu önlemin alınmasına rağmen bazı karışıklığın olduğu da muhakkaktır.
Bestelerine Niyazi Mısri, Eşrefoğlu, Sivaslı, Şemsi gibi mutasavvıf şairlerin, Sultan II.Mustafa’nın şiir ve ilâhilerini seçerek altı yüzden çok eser bestelemiş,bunlardan ancak yirmi otuz kadarı günümüze gelebilmiştir. Bestelerinde daima ilâhi bir duyuşun ilhâmı vardır. Dindışı mûsiki ile de uğraşan Ali Şirugani çok sayıda murabba ve semâi formunda eser vermiştir. Eski güfte mecmualarında bu gibi eserlerin sözlerine rastlanır.
Dr.M.Nazmi Özalp-Türk Musikisi Tarihi kitabından alınmıştır.
Acem – Derd-mendim Mücarimin Dermâne geldim
Acem – Tende Cânım Canda Canânımdır
Acemaşiran – Bakıp Cemâli Yâre
Eviç – Devran Odur Kim Devrini
Eviç – Ey Gönül Bir Derde Dûş Kim Onda Derman Gizlidir
Eviç – İlim Bahr-i Vücûd Esdâfının dürânesiyim Ben
Eviç – Nazarın Pak İse Aldın Nazarı
Eviç – Tehi Sanman Siz Beni Dost Yüzünden
Gülizâr – Vâsıl Olamaz Kimse Hakk’a
Hicaz – Ey Garip Bülbül Diyarın
Hicaz – Müsehhar Emrine Hep Cümle Eşyâ
Hüseyniâşiran – Kıldan İnce Kılıçtan Keskin
Mahur – Derman Arardım Derdime
Muhayyer – Cümle Alem Aşina Ben Arada Bigâneyim
Nühüft – Benem Mansuri Aşk Hoş Dâre Geldim
Nühüft – Halk İçre Bir Ayineyim Herkes Bakar
Uşşak – Bu Can Teşne Visali Hazretine
Uşşak – Zâti Hak da Mahremi İrfan Olan
Henüz yorum yapılmamış.